
BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ
Bệnh đậu mùa khỉ là một bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người, do một loại virus thuộc giống Orthopoxvirus, thuộc họ Poxviridae gây ra. Chi Orthopoxvirus bao gồm cả virus variola (gây bệnh đậu mùa) và virus đậu mùa bò. Bệnh đậu mùa khỉ được phát hiện đầu tiên năm 1958, trong một đợt bùng phát bệnh giống như thủy đậu trên đàn khỉ nuôi để nghiên cứu, do đó có tên là “bệnh đậu mùa khỉ”.
Sự lây truyền
Có 2 con đường lây truyền bệnh đậu mùa khỉ
- Lây từ động vật sang người do tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch tiết, vùng da và niêm mạc bị tổn thương của động vật bị nhiễm bệnh, ăn thịt của động vật bị nhiễm bệnh hoặc thịt không nấu chín kĩ có thể là yếu tố nguy cơ bị lây nhiễm. Ổ chứa tự nhiên của virus đậu mùa khỉ chưa được xác định, tuy nhiên có bằng chứng sự lây nhiễm virus ở các loài gặm nhấm (sóc, chuột), các loài khỉ và một số động vật khác.
- Lây truyền từ người sang người do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp, tổn thương da của người bệnh, đồ vật bị nhiễm virus, có thể lây truyền từ mẹ sang con qua nhau thai hoặc tiếp xúc trong và sau sinh, chưa rõ bệnh có lây qua đường tình dục hay không.
Triệu chứng
- Giai đoạn ủ bệnh: Khoảng 7-14 ngày, đôi khi kéo dài đến 21 ngày, người bệnh không có triệu chứng.
- Giai đoạn phát bệnh: Khởi phát với sốt, đau đầu, đau cơ, nổi hạch, mệt mỏi. Sau khi sốt 1-3 ngày, cơ thể phát ban, phát ban tập trung nhiều ở mặt và tứ chi, đầu tiên ban có dạng dát, sau đó chuyển dần sang dạng sẩn, xuất hiện bóng nước đục, bóng nước vỡ ra gây đóng vẩy khô và bong da.
Biến chứng
Bệnh đậu mùa khỉ thường tự giới hạn, các triệu chứng thường kéo dài từ 2-4 tuần rồi khỏi hẳn. Các trường hợp nặng chủ yếu xảy ra ở trẻ em và những người bị suy giảm miễn dịch. Bệnh có thể gây ra các nhiễm trùng thứ phát như viêm phổi, nhiễm trùng huyết, viêm não, viêm giác mạc dẫn đến mất thị lực. Tỷ lệ tử vong khoảng 3-6%.
Phòng ngừa
- Giảm nguy cơ lây từ người sang người: Tuân thủ các biện pháp phòng bệnh truyền nhiễm như vệ sinh tay, che mũi miệng khi ho, hắt hơi, hạn chế tiếp xúc với người nghi ngờ mắc bệnh.
- Giảm nguy cơ lây từ động vật sang người: Tránh tiếp xúc với động vật hoang dã, đặc biệt động vật bị bệnh hoặc chết, thịt động vật được nấu chín kĩ trước khi ăn.
TTYT huyện Bắc Tân Uyên
Sự lây truyền
Có 2 con đường lây truyền bệnh đậu mùa khỉ
- Lây từ động vật sang người do tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch tiết, vùng da và niêm mạc bị tổn thương của động vật bị nhiễm bệnh, ăn thịt của động vật bị nhiễm bệnh hoặc thịt không nấu chín kĩ có thể là yếu tố nguy cơ bị lây nhiễm. Ổ chứa tự nhiên của virus đậu mùa khỉ chưa được xác định, tuy nhiên có bằng chứng sự lây nhiễm virus ở các loài gặm nhấm (sóc, chuột), các loài khỉ và một số động vật khác.
- Lây truyền từ người sang người do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp, tổn thương da của người bệnh, đồ vật bị nhiễm virus, có thể lây truyền từ mẹ sang con qua nhau thai hoặc tiếp xúc trong và sau sinh, chưa rõ bệnh có lây qua đường tình dục hay không.
Triệu chứng
- Giai đoạn ủ bệnh: Khoảng 7-14 ngày, đôi khi kéo dài đến 21 ngày, người bệnh không có triệu chứng.
- Giai đoạn phát bệnh: Khởi phát với sốt, đau đầu, đau cơ, nổi hạch, mệt mỏi. Sau khi sốt 1-3 ngày, cơ thể phát ban, phát ban tập trung nhiều ở mặt và tứ chi, đầu tiên ban có dạng dát, sau đó chuyển dần sang dạng sẩn, xuất hiện bóng nước đục, bóng nước vỡ ra gây đóng vẩy khô và bong da.
Biến chứng
Bệnh đậu mùa khỉ thường tự giới hạn, các triệu chứng thường kéo dài từ 2-4 tuần rồi khỏi hẳn. Các trường hợp nặng chủ yếu xảy ra ở trẻ em và những người bị suy giảm miễn dịch. Bệnh có thể gây ra các nhiễm trùng thứ phát như viêm phổi, nhiễm trùng huyết, viêm não, viêm giác mạc dẫn đến mất thị lực. Tỷ lệ tử vong khoảng 3-6%.
Phòng ngừa
- Giảm nguy cơ lây từ người sang người: Tuân thủ các biện pháp phòng bệnh truyền nhiễm như vệ sinh tay, che mũi miệng khi ho, hắt hơi, hạn chế tiếp xúc với người nghi ngờ mắc bệnh.
- Giảm nguy cơ lây từ động vật sang người: Tránh tiếp xúc với động vật hoang dã, đặc biệt động vật bị bệnh hoặc chết, thịt động vật được nấu chín kĩ trước khi ăn.
TTYT huyện Bắc Tân Uyên